Inleiding

Als u hoort dat u kanker heeft, komt er veel op u en uw naasten af. Uw behandelend arts heeft met u gesproken over uw ziekte en behandeling. Tijdens de behandeling van uw arts in het Haaglanden Medisch Centrum (HMC) is de verpleegkundig specialist uw vaste aanspreekpunt.

Soorten kanker

Er bestaan veel verschillende soorten kanker. De meeste soorten kanker krijgen de naam van de plek in het lichaam, waar de kanker ontstaat, bijvoorbeeld borstkanker,  darmkanker of longkanker. 
Kanker kan zich verspreiden via het bloed of het lymfestelsel. Zo komt de kanker op andere plaatsen in het lichaam terecht. Dit noemen we uitzaaiingen of metastasen.

Behandelingen

Binnen het HMC behandelen we kanker met medicijnen. Het kan zijn dat u deze medicijnen krijgt via tabletten, een injectie of een infuus. Is er kans op genezing? Dan krijgt u een curatieve behandeling. Deze behandeling heeft het doel om u te genezen van kanker.
Kunt u niet meer genezen? Dan krijgt u een palliatieve behandeling. Deze behandeling kan de groei van de kanker remmen en kan pijn en andere ongemakken verminderen.

Soorten behandelingen met medicijnen

Chemotherapie
Chemotherapie bestaat uit medicijnen die kankercellen doden of de groei van kankercellen remmen.

Doelgerichte behandeling
Doelgerichte therapie (targeted therapy) valt de kankercellen heel precies aan. Deze medicijnen worden vaak 'remmers' genoemd, bijvoorbeeld HER2-remmers, VEGF-remmers of EGFR-remmers.

Immunotherapie
Immunotherapie gebruikt het immuunsysteem om de kankercellen aan te vallen. De behandeling maakt het immuunsysteem sterker of extra actief om de kanker te bestrijden.

Behandeling op de afdeling

De behandeling met een infuus of injectie vindt plaats op de afdeling interne oncologie van het HMC, locatie Antoniushove. Meld u zich hiervoor op de afgesproken dag en tijd bij de balie. Deze bevindt zich op de tweede etage, route groen. De oncologieverpleegkundige meet uw temperatuur, hartslag en bloeddruk. Vervolgens plaatst de verpleegkundige een infuusnaald en start de behandeling. In het geval van een injectie wordt de injectie door de verpleegkundige toegediend. Tijdens de behandeling ligt u in een bed op een één- of meerpersoonskamer. Bij een dagopname mag één van uw naasten tijdens de behandeling bij u aanwezig zijn. Als u meer dan één dag in het ziekenhuis verblijft, mag één van uw naasten ook buiten bezoektijden bij u langskomen. Voor andere bezoekers gelden de normale bezoektijden.

Eten en drinken tijdens uw behandeling
Als patiënt ontvangt u eten en drinken tijdens uw verblijf op de afdeling. Bezoekers en begeleiders ontvangen een kortingscoupon van het ziekenhuis restaurant.

Vervoersvergoeding
Vraag uw zorgverzekeraar of u in aanmerking komt voor een (taxi) vergoeding.

Gratis parkeren
Vindt uw behandeling plaats op de afdeling interne oncologie/hematologie? Dan krijgt u een uitrijkaart.
Heeft u een kuur die meer dagen duurt? Dan krijgt u alleen een uitrijkaart op de dag dat u weer naar huis gaat.
Vraag de uitrijkaart aan bij de aankomstbalie.

Informatieplein oncologie
Het Informatieplein bevindt zich in het Antoniushove ziekenhuis links van de hoofdingang aan de buitenzijde. Het biedt ondersteuning en raad aan iedereen die te maken krijgt met kanker. Vraag uw verpleegkundig specialist voor meer informatie of kijk op de website: https://www.haaglandenmc.nl/afdeling/kankerzorg-informatieplein-oncologie/

Algemene bijwerkingen

Een behandeling kan bijwerkingen geven. Het verschilt per persoon wat deze zijn. De mogelijke algemene bijwerkingen worden hieronder beschreven.

Vermoeidheid
U kunt last krijgen van vermoeidheid, concentratieverlies en geheugenproblemen.
Na de behandeling kunnen deze klachten nog langere tijd aanhouden.
Kijk voor meer informatie over vermoeidheid op: https://www.kanker.nl/soorten-behandelingen/chemotherapie/bijwerkingen/vermoeidheid

Invloed op conditie
Uit onderzoek blijkt dat het goed is om lichamelijk actief te blijven tijdens en na de chemotherapie. Door chemotherapie gaat uw fitheid (conditie) echter vaak achteruit. Houdt daarom uw conditie zo goed mogelijk op peil. Beweeg minimaal dertig minuten per dag. Maak bijvoorbeeld dagelijks een wandeling of meerdere kleine wandelingen. Het effect van bewegen is het grootst wanneer u onder begeleiding traint. Dat kunt u bijvoorbeeld doen in een revalidatieprogramma of bij een fysiotherapeut die is gespecialiseerd in kanker.
Op https://www.verwijsgidskanker.nl/ vindt u een fysiotherapeut of andere zorgverlener bij u in de buurt.

Voeding
De behandeling of de kanker zelf kan klachten geven, waardoor eten moeilijk wordt. Bijvoorbeeld omdat u misselijk bent of omdat uw smaak verandert. De behandeling kan veel energie van uw lichaam vragen. Mogelijk verliest u gewicht of wordt u zwaarder.

We geven u enkele algemene adviezen over voeding tijdens de behandeling:

• Eet en drink geen (sap van) grapefruit, mineola, pomelo, ugli, tangelo of sevilla;
• Gebruik geen sint-janskruid;
• Eet bij voorkeur geen rauw vlees, rauwe vis en rauwmelkse kazen;
• Neem geen supplementen met visolie vanaf 24 uur vóór tot en met 24 uur ná de toediening van de specifieke middelen Irinotecan, Carboplatine, Cisplatine en Oxaliplatine. Vette vis mag wel!!

Kijk voor meer voedingsadviezen op: https://www.wkof.nl/leven-met-kanker/voedingenkankerinfo/ en https://www.kanker.nl/algemene-onderwerpen/voeding/wat-kunt-u-doen/voeding-en-de-behandeling-van-kanker

Haaruitval
Sommige medicijnen veroorzaken volledige haaruitval. Adressen van haarwerkspecialisten in uw omgeving kunt u vinden op: (www.verwijsgidskanker.nl).

Tandarts
Krijgt u chemotherapie? Laat dan een tandarts uw gebit vóór de chemokuren controleren. Sommige soorten chemotherapie kunnen problemen met het gebit erger maken. Heeft u een behandeling aan uw gebit nodig? Overleg dan eerst met uw verpleegkundig specialist of behandelend arts.

Psychische en sociale gevolgen
Het kan moeilijk zijn om met kanker om te gaan. Kanker kan immers veel veranderen in uw leven, bijvoorbeeld op het werk of in relaties. Soms kunt u door lichamelijke beperkingen tijdelijk niet werken of dagelijkse dingen niet meer doen. De toekomst kan onzeker zijn. Vraag uw verpleegkundig specialist of behandelend arts voor een verwijzing naar een psycholoog, als u daar behoefte aan heeft.
Kijk voor meer informatie in de folder ‘kanker is meer dan je aankunt’
https://www.kanker.nl/sites/default/files/library_files/brochure-Als-kanker-meer-is-dan-je-aankunt.pdf.

Moeite met onthouden en concentreren
Door chemotherapie kunt u last krijgen van problemen met uw geheugen en concentratie. We noemen dit een 'chemobrein'.
Kijk voor meer informatie over moeite met denken, onthouden en concentreren op: https://www.kanker.nl/cognitieve-problemen

Invloed op seksualiteit en intimiteit
Intimiteit en seks zijn vaak niet meer hetzelfde na de diagnose en behandeling van kanker. Vraag gerust om advies aan uw verpleegkundig specialist of behandelend arts.
Kijk voor meer informatie over kanker en intimiteit op: https://www.kanker.nl/seksualiteit

Invloed op vruchtbaarheid
Voor zowel mannen als vrouwen heeft de behandeling van kanker invloed op een eventuele kinderwens en vruchtbaarheid. Meer informatie:

• vruchtbaarheid algemeen: https://www.kanker.nl/vruchtbaarheid
• kinderwens bij mannen:

  https://www.kanker.nl/gevolgen-van-kanker/vruchtbaarheid-en-kanker/kanker-en-vruchtbaarheid-bij-mannen/kan-ik-als-man-nog-kinderen-krijgen-na-kanker#show-menu

• kinderwens bij vrouwen:

  https://www.kanker.nl/gevolgen-van-kanker/vruchtbaarheid-en-kanker/kanker-en-vruchtbaarheid-bij-vrouwen/kan-ik-als-vrouw-nog-kinderen-krijgen-na-kanker#show-menu

Kinderen
Als een ouder kanker heeft, beïnvloedt dat ook de kinderen en het gezinsleven.
Kijk voor meer informatie over kanker en uw gezin op: https://www.kanker.nl/kanker-en-je-gezin

http://www.kankerspoken.nl/biedt hulp aan kinderen die een ouder met kanker hebben.

Lange termijn gevolgen
Kijk voor alle problemen die over langere tijd kunnen voorkomen op https://www.kanker.nl/soorten-behandelingen/chemotherapie/gevolgen/langetermijngevolgen-van-chemotherapie

Autorijden
De medicijnen tegen kanker kunnen uw rijvaardigheid beïnvloeden. U mag dan meestal niet zelf naar huis rijden. Bespreek dit met uw verpleegkundig specialist of behandeld arts of kijk op: https://www.rijveiligmetmedicijnen.nl. Zorg voor vervoer op de dag van de kuur, als dat nodig is.

Nederlandse Kankerregistratie
De Nederlandse Kankerregistratie (NKR) verzamelt gegevens van iedereen in Nederland die kanker heeft.
Lees meer over de NKR op: https://www.kanker.nl/algemene-onderwerpen/cijfers-over-kanker/hoe-komen-deze-cijfers-tot-stand/registratie-van-kanker-in-nederland

Behandelschema

PCV

Deze kuur bestaat uit een cyclus van 6 weken

Medicament	Toedieningsmoment	Toedieningswijze
Lomustine	Dag 1	Capsules, innemen in de avond rond 22.00 uur op een lege maag
Procarbazine	Dag 8 t/m 21	Tabletten, innemen bij het ontbijt
Vincristine	Dag 8 en 29	Infuus

Overige medicatie 

Medicament	Waarom	Wanneer
Ondansetron	Ter voorkoming van misselijkheid	Dag 1 om 20.00 uur (2uur voor inname Lomustine) Dag 2 om 08.00 uur
Metoclopramide	Bij misselijkheid	Zo nodig, maximaal 3 keer per dag 1 tablet
Magnesiumhydroxide	Bij verstopping	Zo nodig, maximaal 3 keer per dag 2 tabletten Let op: tablet heel doorslikken

	Week 1
Dag	1	2	3	4	5	6	7
Datum	………	………	………	………	………	………	………
Lomustine (chemo-tablet) …………… mg Innemen rond 22.00 uur op een lege maag.	22.00 uur
Ondansetron (tablet tegen misselijkheid) 8mg	20.00 uur (2 uur voor lomustine)	08.00 uur

	Week 2
Dag	8	9	10	11	12	13	14
Datum	………	………	………	………	………	………	………
Procarbazine (chemo-tablet) Innemen bij het ontbijt …………… mg	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur
Vincristine (chemo-infuus) Infuus in 30 minuten in het ziekenhuis	*

	Week 3
Dag	15	16	17	18	19	20	21
Datum	………	………	………	………	………	………	………
Procarbazine (chemo-tablet) Innemen bij het ontbijt	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur	08.00 uur

	Week 4
Dag	22	23	24	25	26	27	28
Datum	………	………	………	………	………	………	………
RUSTWEEK

	Week 5
Dag	29	30	31	32	33	34	35
Datum	………	………	………	………	………	………	………
Vincristine (chemo-infuus) Infuus in 30 minuten in het ziekenhuis	*

	Week 6
Dag	36	37	38	39	40	41	42
Datum	………	………	………	………	………	………	………
RUSTWEEK

Extra info veilig omgaan met excreta

Wanneer u met een chemokuur of een ander middel wordt behandeld, dan zullen de chemische stoffen uit de medicijnen via excreta uit uw lichaam verdwijnen. Excreta is een medische term voor alles wat het lichaam uitscheidt: urine, ontlasting, wondvocht, bloed, traanvocht, transpiratie, sperma, braaksel en speeksel. Dit wordt ook wel uitscheidingsproducten genoemd.

Direct (huid)contact van met name middelen uit een chemokuur in uitscheidingsproducten kan schadelijk zijn voor uw gezondheid. En voor de gezondheid van uw naasten. De chemische stoffen blijven een aantal dagen na de kuur schadelijk. Het verschilt per middel hoe lang dit is. Het kan variëren van 1 dag tot 7 dagen.

De risico's zijn voor u en uw omgeving klein, omdat u thuis slechts gedurende korte tijd in aanraking komt met cytostatica. Toch is het goed om een aantal maatregelen te nemen. Zo kunt u de risico's tot een minimum beperken.

Lees hier meer over adviezen voor patiënten die behandeld worden met chemotherapie

Beschermende maatregelen ten aanzien van excreta

• Lomustine: 4 dgen
• Procarbazine: 2 dagen
• Vincristine: 2 dagen

Middelen met hun bijwerkingen

Lomustine (chemotherapie)

• Minder bloedcellen
  • tekort aan witte bloedcellen

Procarbazine (chemotherapie)

• Er zijn geen bijwerkingen bekend.

Vincristine (chemotherapie)

• Dunner haar of haaruitval
• Schade aan zenuwen (neuropathie)
• Koorts

Bijwerkingen en adviezen